donderdag, februari 08, 2007

Peruviaan

Marijn belde met de vraag of we zondag moeten spelen, quod non want Twente uit. Nu heeft Marijn acht jaar filosofie gestudeerd, dus na een minuut of wat waren we al aangeland bij de etymologie van het woord 'metro'. Metrum is maat, en in metropool betekent het zoiets als maatgevend, oftewel groot. Maar dat ondergrondse treintje dan, waarom heet dat metro? Van bij elkaar opgeteld vijftien jaar studie in de humaniora word je blijkbaar niet veel helderder, want de voor de hand liggende oplossing dat 'metro' is afgeleid van het Franse 'metropolitain', oftewel, de grootsteedse, konden we niet verzinnen. Hoe weet ik dat dan, nu? Omdat het WNT online is!
Het Woordenboek der Nederlandse Taal bevat bijna 400.000 lemmas. 134 Jaar lang, van 1864 tot 1998, is er aan het enorme woordenboek gewerkt en ongeveer honderdvijftig mensen over vijf generaties verdeeld hebben het samengesteld. Op papier telt het boek een kleine 46.000 bladzijden met 92.000 kolommen. Zoeken is nu een fluitje van een cent. Ik zocht behalve 'metro' gauw naar 'peruviaans', om mijn gelijk te halen. Eens in de twee jaar, wanneer het woord 'peruaans' voorbij komt, erger ik me aan de voortschrijdende taalvervlakking, want het bijvoegelijk naamwoord van Peru is 'peruviaans'. Dacht ik. Het WNT leert dat 'peruviaans' een alternatieve latinistische schrijfwijze is voor het oudere en meer correcte 'peruaans', dat voor het eerst in 1661 opduikt. Ik was hypercorrect. Ik zal het niet meer doen.

2 Comments:

Anonymous Anoniem said...

Al of niet correct taalgebruik kan veel emoties opwekken; het geeft in elk geval een hoop divertissement. Telkens als ik het woord 'evacueren' tegenkom moet ik denken aan een Engels boekje over correct taalgebruik, waarin de schrijver betoogt dat het 'evacueren' van mensen zou betekenen dat hun maag wordt leeggepompt of zoiets. De wijk of het gebied wordt geevacueerd. Etymologisch zal hij wel gelijk hebben, maar het is een verloren strijd.

11:20 a.m.  
Anonymous Anoniem said...

Frank, metropool betekent 'moederstad', het is de stad vanwaaruit een kolonie wordt gesticht; zo is bv. Syracuse vanuit Korinthe gesticht. Denk ook aan Napels, Marseille, Tarente, ebn zio kun je nog wel even doorgaan. Maar waarom de metro nou zo heet, snap ik ook niet zo goed.

Gerhard

11:45 a.m.  

Een reactie posten

<< Home